ŚCIEŻKAMI ŻYCIA



Strona główna  Psychologia na co dzień...  Znów minął dzień...  Dojrzewanie do Miłości  To zdarzyło się naprawdę...  Coś dla ducha  Perełki  Wasze Listy  Poznajmy się  Księga gości  O mnie   Linki     
r.




PODSTAWOWE  WIADOMOŚCI  
O  OSOBOWOŚCI  CZŁOWIEKA  I  O   PROCESACH  PSYCHICZNYCH,
 ZACHODZĄCYCH  W  PSYCHICE CZŁOWIEKA




Na początek zacznę od przybliżenia Ci terminu osobowości. Bez wątpienia z pojęciem tym spotkałeś się wielokrotnie i wiesz o tym że aby poznać lepiej człowieka trzeba poznać, zrozumieć jego osobowość, czyli jego tak zwaną wieloczynnikową strukturę integrującą i ukierunkowującą jego zachowanie, której poziom i osiągnięcia uzależnione są od procesów poznawczych, motywacyjnych, cech temperamentu i inteligencji. Funkcja osobowości człowieka polega również na utrzymywaniu hierarchii celów, których realizacja prowadzi do zaspokojenia biologicznych i nabytych potrzeb człowieka oraz na kontrolowaniu względnie trwałych sposobów realizacji i dążeń będących wyrazem poglądów i postaw. Człowiek o dojrzałej i zwartej osobowości nie działa na ogół pod wpływem chwilowego nastroju, nadarzającej się okazji, wywieraniu na niego nacisków, lecz działanie jego jest zorganizowane i konsekwentne w dążeniu do osiągnięcia zasadniczych dla niego celów przejawiając przy tym charakterystyczne sposoby ich realizacji i względne stałe poglądy, co nadaje działaniu cech ciągłości i stabilności, indywidualnie różniące ludzi między sobą. Osobowość nie może rozwijać się , ani prawidłowo funkcjonować w izolacji od otoczenia, nie jest zamkniętym układem, lecz wieloczynnikową strukturą dynamiczną umożliwiającą zachowanie równowagi psychicznej miedzy człowiekiem a otoczeniem które tworzą przede wszystkim inni ludzie. Na osobowość człowieka składają się procesy poznawcze, procesy motywacyjne, inteligencja i temperament.



PROCESY  POZNAWCZE :

PAMIĘĆ - jest jednym z zasadniczych procesów psychicznych, leżący u podstaw wszystkich innych procesów, co oznacza iż bez pamięci niemożliwe by było ogólne życie psychiczne, nie możliwe byłoby zapamiętywanie czy też pamiętanie różnych bodźców, wrażeń czy doświadczeń. Pamięć dzielimy na krótkotrwałą i długotrwałą. Pamięć krótkotrwała - czyli zapamiętywanie bodźców bezpośrednio po ich zadziałaniu, wyrażające się w możliwości ich przypomnienia tylko w ciągu niewielu sekund po ustaniu działania bodźców. Pamięć długotrwałą - czyli zapamiętywanie bodźców przez długi, nieograniczony czas, dzięki pamięci bodźców pamięciowych.

Wyróżnia się 3 podstawowe procesy pamięciowe:

- Zapamiętywanie - jest procesem gromadzenia wiedzy i umiejętności człowieka
- pamiętanie - w czasie pamiętania występują dwa istotne procesy: zapominanie - (jest to proces naturalny, polega na zmniejszeniu się pod wpływem czasu materiału pamięciowego) oraz zniekształcanie - (czyli proces wyłącznie negatywny i polegający na powstawaniu różnorodnych zmian w przechowywanym materiale)
- odtwarzanie - polega na przypominaniu lub rozpoznawaniu



WRAŻENIA ZMYSŁOWE - są to elementarne składniki powstające na wskutek działań bodźców na poszczególne narządy zmysłów; są odzwierciedleniem izolowanych cech przedmiotów np. barwy, dźwięku, zapachu. Wrażenia dzieli się w zależności od odbierających bodźców receptory takie jak : wzrokowe, skórne, słuchowe, węchowe, smakowe, ustrojowe, równowagi i stawowo-mięśniowe.

SPOSTRZEŻENIA - Jest to proces psychiczny polegający na doznawaniu wielu wrażeń jednocześnie, które w mózgu są selekcjonowane, wiązane oraz sensownie ujmowane. Podstawowym tworzywem dla spostrzeżeń są wrażenia wzrokowe.

Spostrzeżenia mogą powstawać na dwóch poziomach spostrzegania:

- Na poziomie sensomotorycznym - powstają na nim spostrzeżenia figuralne , które są tworami o charakterze , przestrzenno - czasowym np. plamy , linie , punkty ,sekwencje dźwięków . Posiadają one rytm , kształt ale nie posiadają znaczenia.
- Na poziomie semantyczno - operacyjny czyli znaczeniowo - czynnościowy - Jest to sposób spostrzegania , obiektu który jest uzupełniony znaczeniem.


UWAGA - To skierowanie świadomości na jakiś przedmiot lub zjawisko świata zewnętrznego i wewnętrznego. Uwaga ma charakter selektywny, jeżeli człowiek zwraca ją na jeden przedmiot lub zjawisko, to tym samym odwraca uwagę od innych

WYOBRAŻENIA - To samodzielny proces tworzenia obrazów (wyobrażeń) na podstawie minionych spostrzeżeń. Wyobrażenia są obrazami przedmiotów lub zjawisk, których nie postrzegamy w danej chwili. Wyobraźnia jest procesem, a wyobrażenie jego produktem, rezultatem. Wyobraźnia człowieka jest ściśle związana ze spostrzeganiem, z pamięcią, z myśleniem, a nawet z uczuciami. Wyróżniamy kilka rodzaje wyobraźni, czyli: mimowolną, dowolną, odtwórczą, wytwórczą (twórcza), konkretną i fantazyjną.

MYŚLENIE - jest to aktywny proces poznawczy odzwierciedlający ogólne cechy i stosunki między różnymi elementami rzeczywistości, zmierzający do rozwiązywania określonych problemów (zadań, zagadnień). Do procesów myślenia zaliczamy : analizę, syntezę, uogólnianie, abstrahowanie, porównywanie, klasyfikowanie i wnioskowanie



PROCESY  MOTYWACYJNE

Procesy motywacyjne ukierunkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie określonych, istotnych dla niej stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników (zmiana warunków zewnętrznych, zmiana we własnej osobie, zmiana własnego położenia). Jeśli człowiek jest świadomy wyniku wykonywanych czynności wówczas ten wynik będzie nazywany celem. Proces motywacyjny składa się z zespołu pojedynczych motywów. Motywem nazwać zaś można przeżycie pobudzające człowieka do działania lub powstrzymujące go, lub przeszkadzające jego wykonaniu.
Głównym podłożem procesu motywacyjnego jest motywacja - czyli stan gotowości, chęć człowieka do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże ludzkich zachowań i ich zmian.

Proces motywacyjny obejmuje :

- wzbudzanie energii;
- ukierunkowywanie wysiłku na cel;
- selektywność uwagi w stosunku do bodźców - zwiększenie wrażliwości na bodźce istotne;
- zorganizowanie reakcji w zintegrowany wzorzec;
- kontynuowanie czynności, dopóki warunki, które ją zapoczątkowały nie ulegną zmianie
- pobudzenie emocjonalne - uczucia dodatnie (w przypadku realizacji zamierzeń) lub ujemne (w przypadku niespełnienia)


Według psychologa Janusza Reykowskiego napięcie motywacyjne pojawia się gdy podmiot dostrzeże stan rzeczy, który mógłby zredukować napięcie, a także gdy wytwarza się u niego przeświadczenie, że wartość gratyfikacji da się osiągnąć.
Wzrost motywacji może wynikać ze wzrostu, do pewnego poziomu, prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki w działaniu mającym na celu osiągnięcie wyniku. Motywacja będzie miała maksymalne natężenie, gdy prawdopodobieństwo sukcesu i porażki będzie równe. Poziom motywacji zależy też od wysiłku i ryzyka związanego z daną czynnością. Początkowy wzrost wysiłku i ryzyka zwiększa motywację jednostki, przy ich dalszym wzroście proces ten osiąga optymalny poziom, następnie malejąc aż do wartości ujemnych.

Rodziaje motywacji

- wewnętrzna - aktywizacja następuje gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb
- zewnętrzna - polega na wzbudzeniu potrzeb przez stosowanie kar i nagród, informowaniu o możliwościach zawartych w różnego rodzaju sytuacjach i manipulowaniu tymi możliwościami


JAK ZWIĘKSZYĆ MOTYWACJE :

Deklaracja innym tego, co mamy zrobić - Czyniąc to angażujemy własne ja. Nie podjęcie działania, bądź nie wykonanie zadeklarowanego zadania może wywołać w nas dysonans - nieprzyjemne napięcie - wynikający z niezgodności tego co zapowiedzieliśmy, że zrobimy (działanie) z tym co robimy (brak działania). Zaistniałe napięcie motywuje nas do jego usunięcia. Najkorzystniejsze dla nas jest podjęcie działania. Jeżeli tego nie zrobimy może ucierpieć nasza samoocena oraz nie będziemy w stanie usunąć dysonansu, gdyż mamy świadków naszego niepowodzenia.

Analiza celów - Podstawowa czynność. Jeśli wiemy co jest dla nas naprawdę ważne i na czym nam zależy łatwiej jest się za to zabrać. Jeżeli dane zadanie jest dla nas bardzo istotne może to wzbudzić w nas motywację wewnętrzną, czyli tendencję do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na samą treść tej aktywności. Oznacza to, że samo działanie będzie dla nas ważne i nagradzające, a zewnętrzna nagroda będąca konsekwencją tego działania odegra mniejszą rolę.

Zaplanowanie nagrody za wykonanie celu - Łatwo jest zaplanować sobie przyjemną nagrodę za wykonanie zadania. Motywuje to również do pracy, ponieważ kieruje nasze myśli na oczekiwaną nagrodę, a nie na trudy podejmowanego działania. Pozytywne myśli i uczucia względem nagrody mogą zostać przeniesione na myśli i uczucia względem działania. Początkowo nieprzyjemne działanie może stać się dla nas czymś pozytywnym.

Wizualizacja celu - twórcze wykorzystanie wyobraźni - Dobrze jest wyobrazić sobie to, co ma zostać zrobione, to co chcemy osiągnąć. Dzięki wizualizacji możemy przekształcić abstrakcyjny cel w żywy, realny obraz. Sprawia to, że może wytworzyć się rzeczywiste pobudzenie fizjologiczne - niezbędny motor do podjęcia działania.

Analiza negatywnych konsekwencji niezrealizowania celu - Negatywne konsekwencje są swego rodzaju stratą, a ludzie nie lubią tracić. Świadomość tego, że nie podejmując danego działania narażamy się na pewną stratę może zachęcić nas do podjęcia tego działania i uniknięcia owej straty.

Analiza pozytywnych konsekwencji zrealizowania celu - Świadomość tego, jakie korzyści możemy mieć z podjęcia działania, a zarazem co stracimy (nie doświadczymy tych pozytywnych konsekwencji) może mieć wpływ motywujący.

Gwarancja 5 minut - najtrudniejszy jest pierwszy krok, trzeba po prostu zacząć - Pierwsze 5 minut jest najważniejsze, jeśli już coś zaczniemy robić łatwiej jest to kontynuować. Jeśli rozpoczęcie działania będziemy ciągle odkładać na później (o kolejne 5 minut itd) to prawdopodobnie nie wykonamy go w ogóle.

Rozpoczęcie zadania od czegoś prostego - Jeżeli zaczniemy od czegoś prostego, bardzo prawdopodobne, że na początku naszego działania osiągniemy sukces, a to zachęci nas do dalszej pracy. Jeśli zaczniemy od czegoś trudnego możemy ponieść porażkę, która zniechęci do kolejnych działań.

Metoda szwajcarskiego sera - duże zadanie do wykonania, to duży kawałek sera bez dziur. Z tego zadania można wyodrębnić mniejsze zadania, które są proste, mechaniczne i zajmują nie więcej niż 5-10 minut. W wolnych chwilach można zacząć od wykonywania właśnie tych zadań (zawsze można znaleźć kilka wolnych minut w ciągu dnia, po co je tracić?) Pracując tą metodą w końcu okaże się, że duże zadanie - duży kawałek sera stanie się serem szwajcarskim, który ma więcej dziur niż sera. Dziury te to już wykonane małe zadania.

Podniesienie znajomości przedmiotu - Łatwiej zabrać się do robienia czegoś, o czym dużo wiemy, zadanie nie wydaje się takie trudne. Dla kompletnego laika w danej dziedzinie może jawić się jako niewykonalne, co zniechęci go do działania. Znajomość przedmiotu umożliwia lepszą organizację działania, pozwala na wydzielenie z dużego zadania mniejszych (patrz: punkt 9.), które można szybko wykonać, dzięki czemu efektywniej wykorzystujemy czas i nasze umiejętności. Wszystko to uprawdopodabnia sukces, a chętniej zabieramy się za to, co kończy się pozytywnie.

Na osobowość człowieka składa się jeszcze inteligencja a i także temperament. Ponieważ pojęcie temperamentu wymaga bardziej szczegółowego omówienia, zostanie ono przybliżone w osobnym pod rozdziale "temperament"

Zobacz jeszcze:

PSYCHOLOGIA  NA CO  DZIEŃ... 
TEMPERAMENT 
MECHANIZMY  OBRONNE 




Strona utworzona dnia 09-01-2007
przy pomocy programu Pajączek Light